بیماری‌های قلبی و عروقی یکی از عوامل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان هستند. یکی از مشکلات رایج در این زمینه، گرفتگی عروق کرونری یا همان رگ‌های قلب است که می‌تواند منجر به کاهش جریان خون و افزایش خطر سکته قلبی شود. این وضعیت معمولاً به دلیل تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد در دیواره‌های عروق ایجاد میشود.
خوشبختانه، پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که انتخاب مواد غذایی مناسب می‌تواند نقش مهمی در کاهش گرفتگی عروق و بهبود سلامت قلب داشته باشد. در این مقاله، به بررسی علمی مواد غذایی مفید برای باز شدن رگ های قلب، مکانیسم اثر آنها و عوامل موثر در گرفتگی عروق پرداخته‌ایم.
گرفتگی رگ های قلب چیست؟ برای باز شدن رگ های قلب چه بخوریم؟
گرفتگی عروق قلب یا همان عروق کرونری (coronary) یک فرآیند تدریجی است که معمولاً در اثر تصلب شرایین (آترواسکلروز) رخ می‌دهد. این فرآیند با آسیب به دیواره‌ی داخلی رگ‌های کرونری شروع میشود. آسیب به دیواره رگ‌ها به دلایل مختلفی از جمله فشار خون بالا، قند خون بالا (دیابت)، کلسترول بالا، مصرف سیگار و التهاب مزمن می‌تواند ایجاد شود.
پس از آسیب به دیواره‌ی رگ، چربی‌ها، کلسترول، مواد التهابی و سلول‌های ایمنی در محل تجمع پیدا میکنند و به‌تدریج پلاک آترواسکلروتیک را تشکیل می‌دهند. این پلاک‌ها باعث تنگی رگ شده و جریان خون به عضله‌ی قلب را کاهش می‌دهند. در مراحل اولیه، ممکن است بدن بتواند با گشاد کردن عروق یا ایجاد رگ‌های خونی جدید (کالترال‌ها) این کاهش جریان را جبران کند، اما با پیشرفت بیماری، علائم ظاهر می‌شوند. علائم شایع می‌تواند در زنان و مردان متفاوت باشد که ما در ادامه به بررسی کامل آنها پرداختیم.
در برخی موارد، این پلاک‌ها دچار پارگی می‌شوند و بدن برای ترمیم آن، پلاکت‌ها را به محل می‌فرستد. تجمع پلاکت‌ها می‌تواند منجر به تشکیل لخته‌ی خونی (ترومبوز) شود که ممکن است به‌طور ناگهانی رگ را مسدود کند. اگر این انسداد کامل باشد، بخشی از عضله‌ی قلب دچار کمبود اکسیژن شده و در نهایت، سکته‌ی قلبی (انفارکتوس میوکارد) رخ می‌دهد.
این پلاک خونی می‌تواند از محل خود جدا شده و باعث گرفتگی رگ در مغز و دیگر ارگان‌ها شود. اگر این اتفاق در مغز بیفتد؛ باعث سکته مغزی خواهد شد. پس قبل از اینکه علائم تشدید شوند و به محض تشخیص انسداد رگ‌ها باید به دنبال درمان و کنترل آن باشید.
علائم گرفتگی رگ قلب در زنان و مردان
گرفتگی رگ‌های قلب می‌تواند علائم متفاوتی در مردان و زنان داشته باشد. در مردان، معمولاً درد قفسه سینه به‌صورت احساس فشار یا سنگینی در وسط یا سمت چپ قفسه سینه شایع‌ترین علامت است. این درد ممکن است به بازو، گردن، فک یا پشت انتشار پیدا کند و معمولاً با فعالیت بدنی تشدید شده و با استراحت کاهش می‌یابد. همچنین ممکن است فرد دچار تنگی نفس، تعریق شدید، سرگیجه و حالت تهوع شود.
در زنان، علائم ممکن است کمتر مشخص باشد. به‌جای درد کلاسیک قفسه سینه، زنان بیشتر احساس ناراحتی در قسمت بالایی شکم، خستگی شدید، حالت تهوع، سبکی سر و تنگی نفس را تجربه میکنند. گاهی درد ممکن است به‌صورت سوزش در قفسه سینه یا درد در قسمت پشت و شانه‌ها ظاهر شود. به دلیل این تفاوت در علائم، برخی از زنان دیرتر به مشکل قلبی خود پی می‌برند که این موضوع می‌تواند خطرناک باشد.
اگر در مراحل اولیه درمانی صورت نگیرد؛ ممکن است درمان‌های تهاجمی برای رفع انسداد رگ های قلب پیشنهاد شوند؛ اگر وضعیت باز هم بدتر شود؛ ممکن است مجبور به عمل قلب باز شوید.
برای جلوگیری از این موارد اگر متوجه گرفتگی خفیف شدید؛ حتما علاوه بر مراجعه به پزشک موادغذایی خود را کنترل کرده و از مصرف مواد غذایی مضر خودداری کنید. الان برایتان سوال شده است که برای باز شدن رگ های قلب چه بخوریم با ما همراه باشید تا به این سوال پاسخ دهیم.
مواد غذایی مؤثر در باز شدن رگ های قلب
برای رفع انسداد رگ های قلب بهتر است رژیم غذایی خود را کنترل کنید و از مصرف چربی‌های اشباع پرهیز کنید. همه به شما توصیه میکنند چه موادی را نخورید؛ اما به شما نمیگویند چه موادی را در برنامه غذایی خود بگنجانید. ما در ادامه به بهترین منابع غذایی برای باز شدن رگ های قلب اشاره می‌کنیم.
1. ماهی‌های چرب: منبع اسیدهای چرب امگا-۳
ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین، آنچوی و ماهی خال‌مخالی سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ هستند که دارای خواص ضدالتهابی بوده و می‌توانند به کاهش تجمع پلاک در عروق و کاهش خطر لخته‌شدن خون کمک کنند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف منظم این ماهی‌ها با کاهش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط است و بهتر است به جای گوشت قرمز، برای باز شدن رگ های قلب از این ماهی‌ها استفاده کنید.
2. بذر کتان: غنی از فیبر و امگا ۳
بذر کتان منبع غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ و فیبر است که توصیه میشود برای باز شدن رگ های قلب آنها را مصرف کنید. مصرف منظم بذر کتان می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و بهبود سلامت عروق کمک کند. همچنین، بذر کتان با کاهش سطح قند خون، از دیابت و اضافه‌وزن جلوگیری می‌کند که هر دو از ریسک فاکتور های گرفتگی رگ‌های قلب هستند.
3. مرکبات: سرشار از فلاونوئیدها
مرکباتی مانند پرتقال و گریپ‌فروت حاوی فلاونوئیدها هستند؛ فلاونوئیدها دارای خواص آنتی‌اکسیدانی قوی می‌باشند. این ترکیبات به کاهش التهاب و جلوگیری از اکسیداسیون کلسترول بد کمک میکنند و مصرف منظم آنها می‌تواند به بهبود سلامت عروق و بازشدن رگ‌های قلب کمک کند. بنابرین مصرف مرکبات یکی از بهترین راه‌های باز شدن رگ های قلب به شمار می‌رود.
4. روغن زیتون بکر: منبع اسیدهای چرب تک‌غیراشباع
روغن زیتون بکر (virgin olive oil) سرشار از اسیدهای چرب تک‌غیراشباع و آنتی‌اکسیدان‌ها است. مصرف منظم این روغن می‌تواند به افزایش کلسترول خوب (HDL) و کاهش کلسترول بد (LDL) کمک کند. همچنین، روغن زیتون دارای خواص ضدالتهابی است که به بهبود سلامت عروق و بازشدن رگ‌های قلب کمک می‌کند.
البته حتما در خرید روغن زیتون دقت کنید؛ به روغن زیتونی بکر یا فرابکر گفته میشود که عطر و بوی زیتون داشته باشد و معمولا این نوع از روغن زیتون،
رنگ تیره‌ای دارد و سرشار از مواد مفید برای بدن است. اگر روغن زیتون بدون رنگ و بو باشد تصفیه شده است و حداکثر خواص را نخواهد داشت.
5. آووکادو: ترکیبی از چربی‌های مفید و فیبر
آووکادو حاوی اسیدهای چرب تک‌غیراشباع و فیبر است که می‌تواند به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب کمک کند. کاهش کلسترول بد منجر به باز شدن رگ های قلب خواهد شد. مصرف منظم آووکادو به بهبود سلامت عروق و بازشدن رگ‌های قلب کمک می‌کند.
6. گوجه‌فرنگی: منبع لیکوپن
گوجه‌فرنگی حاوی لیکوپن است که یک آنتی‌اکسیدان قوی محسوب میشود. مصرف منظم گوجه‌فرنگی می‌تواند به کاهش التهاب، کاهش کلسترول بد و بهبود سلامت عروق کمک کند. همچنین، گوجه‌فرنگی به باز شدن رگ های قلب کمک می‌کند.
7. پیاز یک ماده موثر برای باز شدن رگ های قلب
پیاز حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی است که می‌تواند به بهبود سلامت عروق و کاهش خطر گرفتگی رگ‌های قلب کمک کند. مصرف منظم پیاز به بازشدن رگ‌های قلب و بهبود جریان خون کمک می‌کند. ارتروسکلروزیس از جنس التهاب است و مصرف هر گونه ترکیبات ضد التهاب گیاهی مثل پیاز به رفع گرفتگی رگ ها کمک شایانی خواهد کرد.
8. سبزیجات سبز: سرشار از نیترات‌های طبیعی
سبزیجاتی مانند اسفناج و کلم پیچ حاوی نیترات‌های طبیعی هستند که به بهبود عملکرد عروق و کاهش فشار خون کمک میکنند. نیترات‌ها در بدن باعث گشاد شدن رگ‌ها و در نتیجه باز شدن رگ های قلب می‌شوند. مصرف منظم این سبزیجات می‌تواند به بازشدن رگ‌های قلب و بهبود سلامت عروق کمک کند.
9. لوبیا: منبع پروتئین گیاهی و فیبر
لوبیا و سایر حبوبات سرشار از فیبر و پروتئین‌های گیاهی هستند. مصرف منظم لوبیا می‌تواند به کاهش کلسترول بد، بهبود سلامت عروق و باز شدن رگ های قلب کمک کند. همچنین، لوبیا به تثبیت سطح قند خون و کاهش خطر دیابت کمک می‌کند.
10. ادویه‌ها: زنجبیل، فلفل قرمز و دارچین
ادویه‌هایی مانند زنجبیل، فلفل قرمز و دارچین دارای خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی هستند. مصرف منظم این ادویه‌ها می‌تواند به بهبود سلامت عروق و باز شدن رگ های قلب کمک کند. همچنین، این ادویه‌ها به کاهش فشار خون و بهبود جریان خون کمک میکنند.
عوامل مؤثر در گرفتگی رگ‌های قلب
1. کلسترول بالا: کلسترول بد (LDL) با تجمع در دیواره عروق باعث ایجاد پلاک‌های چربی شده و موجب تنگی عروق میشود.
2. فشار خون بالا به دیواره عروق آسیب می‌زند و خطر رسوب کلسترول، التهاب و تشکیل پلاک را افزایش می‌دهد.
3. مصرف سیگار و دخانیات باعث افزایش التهاب در عروق و کاهش سطح کلسترول خوب (HDL) میشود. کاهش سطح این ماده باعث کاهش برداشت کلسترول از بافت‌ها شده و از باز شدن رگ های قلب جلوگیری می‌کند.
4. دیابت و مقاومت به انسولی باعث آسیب به عروق خونی و افزایش خطر آترواسکلروز میشود؛ همانطور که گفتیم دیابت از ریسک فاکتورهای انسداد عروق است.
5. رژیم غذایی نامناسب: مصرف زیاد چربی‌های اشباع، قند و نمک می‌تواند به تشکیل پلاک در عروق منجر شود.
6. چاقی و کم‌تحرکی: چاقی و عدم فعالیت بدنی می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش دهند.
نتیجه گیری؛ برای باز شدن رگ های قلب چه بخوریم؟
داشتن یک رژیم غذایی سالم که شامل مواد مغذی مفید برای سلامت عروق باشد، می‌تواند به کاهش خطر گرفتگی رگ‌های قلب، باز شدن رگ های قلب و بهبود عملکرد قلب کمک کند. مصرف منظم ماهی‌های چرب، بذر کتان، روغن زیتون، سبزیجات، ادویه‌ها و سایر مواد غذایی مفید، در کنار اصلاح سبک زندگی، نقش مهمی در سلامت قلب و عروق دارد. همچنین، پرهیز از مصرف سیگار، کنترل دیابت و فشار خون و داشتن فعالیت بدنی منظم می‌تواند به جلوگیری از مشکلات قلبی و بازشدن رگ‌های قلب کمک کند.
بنابراین، با رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سبک زندگی سالم، می‌توان خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش داد و سلامت عمومی بدن را بهبود بخشید. علاوه بر این نکات به هیچ عنوان فراموش نکنید که درمان گرفتگی عروق را در مراحل اولیه جدی بگیرید تا اتفاق بدی برایتان نیفتد.
