تپش قلب یکی از مشکلات رایج در بین افراد است که می‌تواند در هر شرایطی، حتی در حالت استراحت، رخ دهد. برخی افراد ممکن است هنگام دراز کشیدن یا شب‌ها هنگام خواب متوجه افزایش ضربان قلب خود شوند. این وضعیت می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله مشکلات جسمی، روحی و حتی سبک زندگی باشد. در این مقاله، علت تپش قلب در حالت استراحت را بررسی کرده و به راهکارهایی برای مدیریت این مشکل می‌پردازیم. همچنین به موضوعاتی مانند علت تپش قلب هنگام دراز کشیدن، برای تپش قلب چه بخوریم و علائم تپش قلب عصبی نیز خواهیم پرداخت.
تپش قلب چیست؟
تپش قلب (Palpitations) حالتی است که فرد احساس می‌کند قلبش به‌طور غیرعادی می‌تپد. این تپش ممکن است به‌صورت ضربان سریع و تند، کوبنده و محکم، یا حتی نامنظم احساس شود. گاهی این احساس بدون هیچ دلیل خاصی رخ می‌دهد، اما در برخی موارد، می‌تواند نشانه یک بیماری جدی‌تر باشد.
تپش قلب می‌تواند علت‌های مختلفی از جمله فعالیت بدنی، برخی بیماری‌ها، اضطراب و استرس، مصرف کافئین و… داشته باشد. ما در ادامه به علت تپش قلب در حالت استراحت می‌پردازیم و به شما موادی که ضربان قلب را پایین می‌آورند معرفی خواهیم کرد.
علت تپش قلب در حالت استراحت
تپش قلب در زمان استراحت می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که برخی از آنها طبیعی و برخی دیگر نگران‌کننده هستند. اگر دچار تپش قلب در حالت استراحت شدید، باید به دنبال علل آن بگردید تا بتوانید درمان مناسبی برای خود بیابید.
1. اضطراب و استرس
اضطراب و استرس یکی از شایع‌ترین علت تپش قلب در حالت استراحت است. در هنگام استرس، بدن هورمون‌هایی مانند آدرنالین (اپی نفرین) ترشح می‌کند که باعث افزایش ضربان قلب می‌شوند. این حالت به‌خصوص در زمان شب و هنگام خواب بیشتر احساس می‌شود، زیرا ذهن آرام‌تر است و فرد بیشتر متوجه تغییرات بدن خود می‌شود.
برای رفع این مشکل سعی کنید از استرس روزانه و محیط‌های استرس‌زا دوری کنید. در مواجهه با استرس ابتدا ذهن خود را آرام کنید و نفس عمیق بکشید. می‌توانید از روش 8-7-4 استفاده کنید. در این روش ابتدا 4 ثانیه از بینی نفس بکشید. 7 ثانیه نگه‌دارید و به مدت 8 ثانیه بازدم را انجام دهید. این چرخه را چند بار تکرار کنید.
تکنیک گفته شده، یکی از تکنیک‌های بسیار موثر برای کاهش تپش قلب در حالت استراحت است و به شما در دوری از استرس کمک زیادی خواهد کرد.
2. مشکلات تیروئیدی
پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) می‌تواند علت تپش قلب در حالت استراحت باشد. این بیماری باعث افزایش سطح هورمون‌های تیروئیدی در بدن شده و متابولیسم را تسریع می‌کند که نتیجه آن افزایش ضربان قلب است.
برای پی بردن به این مشکل باید به پزشک مراجعه نمایید. پزشک با بررسی هورمون‌های تیروئیدی شما، به پرکاری تیروئید پی برده و برایتان درمان مناسبی ارائه خواهد داد. در صورت ابتلا به مشکلات تیروئیدی به هیچ عنوان خوددرمانی نکنید و به پزشک مراجعه نمایید.
3. کمبود مواد مغذی
کمبود برخی مواد معدنی مانند منیزیم و پتاسیم، یک علت تپش قلب در حالت استراحت بشمار می‌رود. این مواد برای تنظیم عملکرد قلب ضروری هستند و کمبود آنها می‌تواند باعث نامنظمی در ضربان قلب شود.
4. مصرف کافئین و الکل
مصرف بیش از حد کافئین (چای، قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا) یا الکل می‌تواند سیستم عصبی را تحریک کرده و ضربان قلب را افزایش دهد. این موضوع به‌ویژه در افرادی که حساسیت بیشتری به این مواد دارند، محسوس‌تر است.
اگر در صورت مصرف قهوه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا دچار تپش قلب شدید، احتمالا این تپش قلب به علت حساسیت به کافئین است و با گذشت چند ساعت بهتر خواهد شد. اما اگر مشکلات قلبی زمینه‌ای دارید یا عمل قلب باز انجام داده‌اید، حتما به پزشک مراجعه نمایید.
5. افت قند خون
افت قند خون (هایپوگلایسمی) می‌تواند باعث افزایش ضربان قلب، تعریق، و احساس ضعف شود. این حالت در افرادی که دیابت دارند یا مدت زیادی غذا نخورده‌اند، بیشتر دیده می‌شود. علائم دیگری مانند سرگیجه، سردرد، ضعف، تحریک‌پذیری و در موارد شدید بی‌هوشی نیز در این افراد دیده می‌شود.
دلایل افت قند خون شامل گرسنگی طولانی‌مدت، حذف وعده‌های غذایی، مصرف زیاد قند و شیرینی، ورزش شدید بدون تغذیه مناسب، مصرف برخی داروهای دیابت و بیماری‌های گوارشی است که جذب مواد مغذی را مختل می‌کنند.
وقتی قند خون افت می‌کند، بدن برای جبران کمبود انرژی، آدرنالین ترشح کرده و این موضوع باعث افزایش ضربان قلب و احساس اضطراب می‌شود.
6. کم‌خونی (آنمی)
کاهش سطح گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین باعث کاهش اکسیژن‌رسانی به بدن شده و قلب برای جبران این کمبود سریع‌تر می‌زند. افراد مبتلا به کم‌خونی معمولا همراه با تپش قلب، احساس خستگی و سرگیجه نیز دارند.
برای جلوگیری از آنمی مخصوصا در خانم‌ها در سنین باروری، توصیه ما مصرف مکمل آهن است.
7. مشکلات قلبی
بیماری‌های قلبی مانند آریتمی (بی‌نظمی ضربان قلب)، نارسایی قلبی یا مشکلات دریچه‌ای می‌توانند علت تپش قلب در حالت استراحت باشند. در صورتی که تپش قلب مداوم باشد و با علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا غش همراه شود، در صورت وچود مشکلات قلبی مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
علت تپش قلب هنگام دراز کشیدن
تپش قلب هنگام دراز کشیدن می‌تواند ناشی از همان عوامل ذکر شده باشد، اما برخی دلایل خاص‌تر نیز در این حالت نقش دارند:
- فشار معده روی قلب: برخی افراد پس از خوردن غذا، به‌ویژه وعده‌های سنگین، هنگام دراز کشیدن دچار تپش قلب می‌شوند. دلیل این موضوع فشار معده روی دیافراگم و تحریک عصب واگ است که ضربان قلب را تغییر می‌دهد.
- ریفلاکس معده: رفلاکس اسید معده می‌تواند اعصاب اطراف قلب را تحریک کند و باعث افزایش ضربان قلب در زمان دراز کشیدن شود. ختی گاهی این مورد باعث درد نیز می‌شود که به در قلبی نزدیک است.
- وضعیت خوابیدن: برخی حالت‌های خوابیدن، به‌ویژه خوابیدن روی سمت چپ، ممکن است باعث احساس تپش قلب شود، زیرا در این وضعیت قلب کمی فشرده‌تر می‌شود.
علائم تپش قلب عصبی
گاهی علت تپش قلب در حالت استراحت منشا عصبی دارد و ناشی از اضطراب و استرس است. این علائم بخاطر هورمون استرس یا همان ادرنالین ایجاد می‌شوند. علائم تپش قلب عصبی شامل موارد زیر است:
- احساس کوبنده محکم قلب یا لرزش در سینه
- تنگی نفس
- سرگیجه
- تعریق
- احساس ترس یا وحشت ناگهانی
در چنین شرایطی، روش‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و ورزش‌های سبک می‌توانند کمک‌کننده باشند. در این صورت می‌توانید از تکنیک تنفسی 4-7-8 که در بالاتر نیز به آن اشاره کردیم، استفاده کنید.
برای تپش قلب چه بخوریم؟
تغذیه نقش مهمی در کاهش و کنترل تپش قلب در حالت استراحت دارد. ما در ادامه به مواد غذایی که برای قلب و تپش قلب مفیدند، اشاره می‌کنیم؛ اما دقت کنید در مصرف این مواد مانند هر چیز دیگر، زیاده‌روی نکنید؛ زیرا ممکن است عوارض برایتان بوجود بیاورد. برخی از غذاهای مفید برای کاهش تپش قلب عبارت‌اند از:
- مواد غذایی غنی از منیزیم: مانند بادام، اسفناج، موز و دانه‌های کدو
- غذاهای سرشار از پتاسیم: مثل آووکادو، سیب‌زمینی و پرتقال سرشار از منیزیم بوده که یک کلسیم چنل بلاکر است و با این مکانیسم ضربان قلب را کاهش خواهد داد.
- مصرف آب کافی: کم‌آبی می‌تواند ضربان قلب را افزایش دهد و روی قلب فشار مضاعف بگذارد. اگر مشکلات قلبی دارید، به هیچ عنوان بدنتان را در معرض کم‌آبی قرار ندهید و همیشه هیدراته بمانید تا قلب سالمی داشته باشید.
- چای‌های گیاهی آرام‌بخش: مانند چای بابونه و سنبل‌الطیب. این دمنوش‌های گیاهی خواص خوبی دارند؛ اما مصرف همه دمنوش‌ها بیش از دوبار در روز ممنوع است؛ زیرا ممکن است به کبد شما آسیب وارد نماید.
- اجتناب از غذاهای تحریک‌کننده: قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و غذاهای پرچرب جزو غذاهای محرک ضربان قلب بشمار می‌روند؛ پس با مصرف کم اینها، می‌توانید از تپش قلب در حالت استراحت جلوگیری نمایید.
چه زمانی برای تپش قلب به پزشک مراجعه کنیم؟
در اغلب موارد، تپش قلب در حالت استراحت بی‌خطر است، اما اگر با علائم زیر همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید:
- تپش قلب مداوم و طولانی‌مدت
- احساس درد یا فشار در قفسه سینه
- تنگی نفس شدید
- غش یا سرگیجه ناگهانی
این علائم، هشداردهنده هستند و در صورت مشاهده هر یک از آنها، بهاید به پزشک مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری علت تپش قلب در حالت استراحت چیست؟
تپش قلب در حالت استراحت می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند استرس، مشکلات تیروئیدی، کم‌خونی، افت قند خون یا مصرف مواد محرک باشد. در برخی موارد، این مشکل بی‌ضرر است و با تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی قابل کنترل است. ما در این مقاله به روش‌های جلوگیری و کنترل این علت‌ها پرداختیم.
با این حال، در صورت بروز علائم شدید و هشداردهنده تپش قلب که به آنها اشاره شد، مراجعه به پزشک ضروری است. با رعایت نکات تغذیه‌ای و کنترل استرس، می‌توان از بسیاری از موارد تپش قلب پیشگیری کرد.
