برای همه واضح است که عمل قلب باز یکی از حساسترین عملهاست و مراقبت های بعد از آن نیز اهمیت زیادی دارند. 9 مورد از مراقبت های بعد از عمل قلب باز در منزل چیست؟ چگونه میتوان عوارض بعد از عمل قلب باز را کاهش داد؟ بعد از عمل قلب باز چه بخوریم؟ فعالیت بعد از عمل چگونه است؟برای پاسخ به این سولات همراه ما باشید.
عمل قلب باز چیست؟
عمل قلب باز (open-heart surgery) یک روش درمان تهاجمی است که در بیماران مبتلا به آریتمی، نقایص مادرزادی مانند نقص در دریچههای قلب، بیماریهای مرتبط با عروق کرونری و… انجام میشود.
در این روش، قفسه سینه از روی استخوان جناغ، توسط جراح باز میشود که به آن استرنوتومی (sternotomy) میگویند. این عمل به طور متوسط 3 تا 6 ساعت به طول میانجامد گه بسته به هدف درمانی زمان عمل متفاوت خواهد بود.
عمل قلب باز معمولا روی قلب ساکن انجام میشود؛ برای این کار فرد را حین جراحی به دستگاه بایپس وصل کرده و خون را به آن هدایت میکنند. این دستگاه کار قلب را انجام میدهد؛ بنابراین قلب در زمان فعالت این دستگاه ساکن خواهد بود تا جراحان کار خود را به راحتی و با دقت زیاد انجام دهند. البته در برخی جراحیها از دستگاه بایپس استفاده نمیشود که بستگی به هدف درمانی دارد.
پس از عمل قلب باز ، قفسه سینه با بخیههای مخصوصی از جنس فلز خاص بسته میشود که مراقبت از آنها و مراجعه به موقع به پزشک برای بررسی بخیهها، بعد از عمل ضروری خواهد بود.
همچنین ممکن است بعد از عمل چند لوله به قفسه سینه شما متصل باشد؛ این لولهها برای خروج مایع تجمعیافته مضر در اطراف قلب هستند. بنابراین بهداشت را رعایت کرده تا آلودگی از طریق آنها انتقال نیابد.
عوارض بعد از عمل قلب باز چیست؟
عمل قلب باز یکی از حساسترین عملهاست و یکی از خطرات و عوارض آن، عفونت است؛ البته با مراقبت در بیمارستان این قضیه بسیار کم است؛ اما بازهم قابل توجه است. برای جلوگیری از عفونت، بیمار تا یک هفته اجازه ملاقات با افراد را نداشته زیرا کمترین آلودگی ممکن است به عفونت بینجامد.
بعد از ترخیص بیمار نیز مراقبت اصولی از بخیهها و پانسمان برای جلوگیری از عفونت ضروری است. از عوارض دیگر عمل قلب باز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تنگی نفس و سختی در تنفس
- افزایش فشار خون
- خونریزی
- انعقاد خون
- سکته قلبی و مغزی
- آریتمی و افزایش ضربان قلب
دقت کنید همه این عوارض با پیروی کامل از دستورات پزشک، مراقبت درست و مصرف به موقع داروهای خود قابل پیشگیری هستند. برای اطلاعات بیشتر توصیه میکنیم مقاله ما را راجع به اهمیت مصرف به موقع دارو برای بهبودی چیست؟ را مطالعه نمایید.
برای مراقبت های بعد از عمل قلب باز در منزل چه کنیم؟
عوامل متنوعی روی اثربخشی عمل قلب باز موثرند؛ شاید شما فکر کنید که پزشک مجرب و بیمارستان خوب تنها متغییر های مهم میباشند؛ اما مراقبت های بعد از عمل قلب باز ، اهمیت بیشتری خواهند داشت زیرا اگر به درستی از بدن خود بعد از عمل مراقبت نکنید، ممکن است درمان نتجیه عکس دهد و حالتان بدتر شود.
برای بهبودی کامل پس از عمل قلب باز ، ما به 9 نکته مهم که باید در مراقبت بعد از عمل رعایت کنید، اشاره میکنیم:
1. استراحت و خواب کافی
بعد از عمل قلب باز توصیه میشود تا 8 هفته استراحت مطلق داشته باشید؛ 7 تا 8 ساعت خواب در روز به شما بسیار کمککننده خواهد بود. بعضی از افراد به دلیل عوارض روانی بعد از عمل، درد زیاد و عوارض داروهای بیهوشی نمیتوانند به خوبی بخوابند؛ این امر طبیعی بوده و برای جلوگیری از تشدید آن سعی کنید از عوامل استرسزا دور باشید و کافئین به هیچ عنوان مصرف نکنید.
سعی کنید برای خواب بهتر، قبل از خواب مسکن مصرف کنید (در صورت درد زیاد) و تخت خواب راحتی برای استراحت انتخاب نمایید. در مدت استراحت مطلق سعی کنید تمرینهای تنفسی انجام دهید تا ضربان قلب شما به حالت عادی برگردد.
بهترین حالت خوابیدن برای بعد عمل قلب باز، طاق باز است. میتوانید برای راحتی بیشتر از بالشت اضافه نیز استفاده کنید.
دقت کنید استراحت مطلق به معنی فقط خوابیدن و دراز کشیدن نیست؛ بلکه دوری از عواملی است که ضربان قلب شما را بالا میبرد؛ بنابراین سعی کنید هر از چندگاهی در خانه به آرامی قدم بزنید.
2. کنترل درد
بعد از عمل قلب باز، ماهیچههای تمام بدن به ویژه قفسه سینه درد خواهند کرد. درد زیاد میتواند خواب را از شما گرفته و بیقراری را به همراه داشته باشد. سعی کنید مسکنهای خود را سر وقت مصرف نمایید اما در مصرف آنها به هیچ عنوان زیاده روی نکنید. اگر دردتان همچنان شدید بود با پزشکتان مشورت کنید تا داروی دیگری برای شما تجویز کند.
3. مراقبت از زخم
همانطور که گفتیم عفونت یکی از عوارض شایع بعد از عمل قلب باز است. برای جلوگیری از این عارضه در صورت وجود پانسمان آن را به موقع تعویض کنید؛ البته بسیاری از بیماران بعد از ترخیص نیازی به پانسمان ندارند مگر اینکه زخمشان دارای ترشح باشد.
بعد از روز سوم ترخیص دوش گرفتن مجاز است اما حتما با استفاده از صندلی و کمک یکی از افراد نزدیکتان دوش بگیرید.
برای بررسی بخیه جناغ و چکاپ به پزشکتان در تاریخ مشخص شده مراجعه نمایید و آن را پشت گوش نندازید.
بیحسی، خارش و سوزش در محل زخم و اطراف آن طبیعی است و بعد از مدتی بهبود مییابد.
4. مصرف درست داروها
معمولا بعد از عمل قلب باز قرص آسپرین تجویز میشود؛ سعی کنید آن را وسط وعده غذایی مصرف نمایید.
داروهای خود ار به موقع مصرف نمایید و اگر هنگام مصرف آنها دچار سرگیجه، تاری دید و عوارض دیگر شدید به پزشک خود اطلاع دهید. از مصرف خودسرانه دارو بپرهیزید. اهمیت مصرف به موقع دارو برای بهبودی چیست؟
قرص زیرزبانی نیتروگلیسیرین را به صورت خوابیده یا نشسته مصرف نمایید و بعد از مصرف آن، آرام آرام بلند شوید؛ چون باعث کاهش فشار اورتوستاتیک میشود.
5. بعد از عمل قلب باز چه بخوریم؟
تغذیه مناسب یکی از مهمترین مولفهها، برای مراقبت های بعد از عمل قلب باز در منزل است. توصیههای تغذیه در دوران پس از عمل قلب باز به صورت زیر است:
- محدود کردن چربی در غذای روزانه: سعی کنید بعد از عمل قلب باز بیشتر از غذاهای بخارپز و آبپز استفاده کنید. در صورت استفاده از روغن، روغنهای گیاهی مانند روغن کنجد، ذرت، آفتابگران، زیتون و… جایگزین کره و روغنهای حیوانی نمایید.
- مصرف میوهها و سبزیجات را در برناتامه غذایی خود قرار دهید.
- جایگزینی گوشت قرمز با ماهی و مرغ
- محدودسازی مصرف نمک
- تقسیم غذا به وعدههای کوچکتر و تعداد بیشتر برای جلوگیری از یبوست.
6. ترک دخانیات
یکی از دلایل ایجاد بیماریهای قلبی و عروقی، دخانیات است. مصرف دخانیات بعد از عمل قلب باز منع کامل داشته و اگر به استفاده از آنها ادامه دهید متاسفانه خود را در معرض خطر بیشتری قرار خواهید داد.
7. انجام به موقع چکاپ
به طور معمول برای انجام مراقبت های بعد از عمل قلب باز ، انجام چکاپهای منظم پس از 2 هفته، 1 ماه، 3 ماه، 6 ماه و 1 سال ضروری است. در این چکاپها پزشکتان وضعیت بهبودی شما را بررسی میکند و درصورت نیازی تغییراتی در شیوه درمان ایجاد میکند.
8. فعالیت بدنی و انجام کارهای خانه بعد از عمل قلب باز
فعالیت بدنی
شما بعد از هفته اول عمل قلب باز هنوز در استراحت مطلق هستید، اما آن به این معنی نیست که ورزش را کنار بگذارید. معمولا توصیه میشود در هفته اول بعد از عمل ورزش را از مقدار کم شروع کنید و آرام آرام مقدارش را افزایش دهید تا روند بهبودیتان سریعتر طی شود.
بهترین ورزش برای مراقب بعد از عمل قلب باز، پیادهروی است. پیاده روی نباید سریع باشد تا شما را به نفس نفس بیندازد؛ بلکه باید حین آن قادر به صحبت باشید.
اگر حین پیادهروی دچار تنگی نفس، درد شدید قلب، حالت تهوع ،سرگیجه و… پیاده روی را قطع کرده و در صورت وجود علائم به پزشک مراجعه کنید.
از تردمیل و وسایل ورزشی اصلا استفاده نکنید.
- توصیه میشود در هفته اول 3 تا 4 بار در روز و هر بار به مدت 3 تا 5 دقیقه پیاده روی کنید.
- هفته دوم: 3 بار در روز و هر بار به مدت 10 دقیقه
- هفته سوم: 2 بار در روز و هر بار به مدت 15 دقیقه
- از هفته چهارم به بعد: هر روز حداقل 2 بار و هر بار 20 دقیقه پیادهروی کنید.
فعالیت و انجام کارهای خانه
برداشتن وسایل سنگین در 4 ماهه اول بعد از عمل قلب باز تا جوشخوردن کامل استخوان جناغ مجاز نیست. در ماه اول حداکثر وزنی که میتوانید بلند کنید، 2 کیلوگرم است که باید به میزان متناسب بین دو دست تقسیم شود؛ یعنی در هر دست 1 کیلوگرم. با این وجود سعی کنید هیچ بار سنگینی تا نهایت 4 ماه برندارید، زیرا ممکن است به جناغ آسیب بزند.
از رانندگی با خودرو تا یک ماه پس از عمل قلب باز بپرهیزید.
بالا رفتن از پلهها فشار زیادی به بدن میآورد، بنابراین هر وقت خسته شدید قبل از اینکه به نفسنفس بیفتید، در میانه راه استراحت کنید.
هنگام انجام فعالیتهای مختلف، سعی کنید قوز نکنید و شانههایتان صاف باشد زیرا در غیراین صورت به جناغ فشار وارد میشود.
9. توجه به سلامت روان و دوری از استرس
بسیاری از افراد بعد از عمل قلب باز به علت استراحت مطلق دچار افسردگی میشوند که با انجام فعالیتهای سبک قابل پیشگیری است. همچنین استرس باعث افزایش ضربان قلب شده و بر سلامت بیماران اثر سوء دارد. ایجاد محیطی آرام و امن برای بیماران بسیار کمککننده خواهد بود.
حرف آخر
بیماریهای قلبی و عروقی یکی از شایعترین بیماریهای جوامع امروزی به شمار میروند؛ عمل قلب باز نیز جزو درمانهایی است که ریسک زیادی دارد ولی به همان میزان، نجاتدهنده است. مراقبت های بعد از عمل قلب باز در منزل اگر به درستی انجام شوند؛ اثربخشی را دوچندان خواهند کرد. امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.
